24 Şubat 1942’de İstanbul açıklarında yaşanan 103’ü çocuk 768 kişinin ölümüyle sonuçlanan Struma Faciası’nın 78. yıldönümü münasebetiyle anma programı düzenlendi.

Sarayburnu’ndaki programa İstanbul Vali Yardımcısı Dr. Hülya Kaya, Dışişleri Bakanlığı araştırma ve Değerlendirme Genel Müdür Yardımcısı Yusuf Turan Çetiner, Türkiye Musevileri Hahambaşı Rav İsak Haleva, Türkiye Musevileri Hahambaşılık Vakfı Danışmanı Metin Delevi, Av. Kezban Hatemi ile Avusturya, Fransa, Güney Kore, İsrail, İtalya, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Macaristan, Polonya, Romanya ve Yunanistan İstanbul Başkonsolosları ve Başkonsolosluk temsilcileri, Ulus Özel Musevi Okulları öğrencileri ile vatandaşlar katıldı.

“Holokost, İnsanlık Tarihinde Kara Bir Lekedir”

İstanbul Vali Yardımcısı Dr. Hülya Kaya katılımcılara hitaben yaptığı konuşmada; “12 Aralık 1941 günü Romanya’nın Köstence limanından ayrılan Struma gemisi, Nazi rejimi ve işbirlikçilerinin zulmünden kaçıp güvenli topraklarda yaşamına devam etmek isteyen 769 Yahudi mülteciyi taşıyordu.

Açık denizlerde arızalanan motorunun İstanbul açıklarında tamamen çalışamaz hale gelmesiyle, gemi Sarayburnu açıklarına demir atmak zorunda kalmıştı. Struma’ya yardım için Türk Kızılay’ı ve Türk Yahudi Toplumu seferber olmuş, geminin arızasının giderilmesi için teknisyenler görevlendirilmişti.

Ülkemiz diplomatik planda ise, yabancı ülke vatandaşı Yahudi mültecileri taşıyan geminin varış limanına hareket etmek üzere sularımızdan güvenli geçişi ve mültecilerin ihtiyaç duydukları üçüncü ülke giriş izinlerinin temini yolunda ilgili devletler nezdinde çaba sarf etmiş, ancak ne yazık ki bu çabalarında muvaffak olamamıştır.

23 Şubat 1942’de Sarayburnu’nu terk eden ve Karadeniz’e yönelmek zorunda kalan Struma gemisi, bundan yalnızca bir gün sonra bir Sovyet denizaltısı tarafından torpillenerek batırılmış, gemide bulunan 769 yolcunun 768’i bu elim hadise sonucu yaşama veda etmiştir.

Türk insanı için izleri hiçbir zaman silinmeyecek olan bu travma, İkinci Dünya Savaşı’nın en karanlık günlerinde ve 70 gün süreyle ilgili devletler nezdinde sergilediğimiz çabaların akim kalışını hatırlatan derin bir acıdır” dedi.

Nazi rejimi ve işbirlikçileri tarafından, kimlikleri sebebiyle 6 milyonu Yahudi, 11 milyondan fazla insanın öldürüldüğü Holokost’un insanlık tarihinde kara bir leke olduğunu dile ifade eden Vali Yardımcısı Kaya, bu acı tecrübenin bir daha tekrarlanmaması için yerine getirilmesi gereken ödevin yalnızca hatırlamak değil, tarihten ders çıkarmak ve bunu uygulamaya geçirmek olduğunu kaydetti.

“Acı Tecrübeler, Mazlumun Kimliği Olmadığını Öğretmeli”

Küresel barış ve huzura tehdit oluşturan bu aşırılıklarla etkin şekilde ve gecikmeksizin mücadele edilmesi ve uluslararası toplumun iş birliği içinde hareket etmesi şarttır” ifadelerini kullanan Vali Yardımcısı Dr. Kaya, “Holokost’a giden yolun nefret söyleminden ve şiddet eylemlerinden oluştuğunun idrakinde olmalıyız. Türkiye’nin imkânları dâhilinde ve hatta ötesinde, insani dramlara sessiz kalmayarak geçmişte olduğu gibi bugün de zulümden kaçanların yanında olmaktadır ve olmaya da devam edecektir.

Geçmişte yaşanan acı tecrübeler, bize, mazlumun kimliği olmadığını öğretmeli ve her adımımızda bunu hatırımıza getirmelidir. Holokost’ta ve Holokost’un neden olduğu sayısız insanlık dramından biri olan Struma faciasında hayatını kaybedenlerin aziz hatıralarını bir kez daha saygıyla anıyorum” diyerek sözlerini noktaladı.

“Irkçılığın Verebileceği Zararları Önlemek Gerekiyor”

Türkiye Musevileri Hahambaşılık Vakfı Danışmanı Metin Delevi konuşmasında anma törenlerinin önemli bir amacı olduğunu dile getirdi. Bu amacın aynı acıların yaşanmasını önleyecek dersler çıkarmak olduğunu kaydeden Delevi, “2015 yılında yaşanan, Struma’ya benzer bir umut yolculuğunda hayatını kaybeden 3 yaşındaki Suriyeli Aylan Kurdi’nin görüntüsü hala gözlerimizin önünde.

Her gün dünyanın değişik noktalarında ırkçı olaylar yaşanıyor. Hepimizin kınadığı ve üzüntüsünü dile getirdiği bu olayların bir günde meydana gelmediğini, hangi düşünce şekillerinin, hangi popülist söylemlerin, hangi uygulamaların bu sonuçları getirdiğini anlamak, anlatmak ve bunların verebileceği zararları önlemek gerekiyor.

Dini, ırkı, rengi ne olursa olsun, insanların insanca, ötekileştirilmeden yaşaması için buna şiddetle ihtiyacımız var” ifadelerine yer vererek bu dramın hatırlanması ve anılması için atılan adımlar dolayısıyla devlet yetkililerine teşekkür etti, “Struma ve tüm benzer ırkçı politikaların kurbanlarının hatıraları önünde saygıyla eğiliyorum” sözleriyle konuşmasını noktaladı.

Anma programı, yapılan konuşmaların ardından Türkiye Musevileri Hahambaşı Rav İsak Haleva’nın Struma Faciası’nda hayatını kaybedenler anısına dua etmesi ve programa katılanlar tarafından denize çelenk bırakılmasıyla sona erdi.