İstanbul’un Sokak Lezzetleri
Vapurda çayın en iyi arkadaşı simit, Eminönü denildiğinde akla gelen balık-ekmek, kış aylarının vazgeçilmezi kestane kebap, hem közlemesi hem haşlamasıyla her köşe başında rastlayabileceğiniz süt mısır, bir tutam tarçınla lokma tatlısı…
İstanbul’un sokak lezzetleri sadece günümüz yaşam şeklinin bir parçası değil. Geçmiş zaman İstanbul’unun sokaklarında da benzer görüntülerin yaşandığı biliniyor. Geleneksel Türk ve Osmanlı mutfak kültürü üzerine yazıları bulunan Prof. Dr. Artun Ünsal, geleneksel çarşı mutfağını anlattığı bir yazısında Osmanlı’daki sokak satıcıları ile ilgili de bilgiler veriyor ve 1890’lı yıllarda İstanbul’a gelmiş olan Amerikalı gezi yazarı Francis Marion Cravvford’un yazılarına değiniyor. Buna göre; 1890’lı yılların İstanbul’unda da “hasır tablalarını kalabalığın içinde bir aşağı bir yukarı taşıyan yiyecek ve içecek satıcıları” yer alıyor. Bu satıcıları yazar şöyle sıralıyor: Ekmek, pide ve peksimet satanlar, yuvarlak tablasında birkaç çeşit peynirin yanı sıra yoğurt satanlar, tahta şişlere geçirilip ızgara yapılmış kuzu ve koyun eti parçacıklarından oluşan kebap ile büyük bir tencerede sıcak tutulan pilav yahut kabak ve diğer sebze dolmaları satan aşçılar, şekerleme satıcıları, muhallebiciler ve şerbet satanlar. Amerikalı yazar sokaklarda satılan bu ürünlerin kalitesini “…insan yiyecek ve içecek satan bütün bu seyyar satıcıların aşırı temizliğine ve sattıkları şeylerin gerçekten iştah kabartan görüntüsüne hayran kalıyor.” diyerek anlatıyor. (1)
Sokak satıcıları hala İstanbul’un sokaklarını renklendirmeye devam ediyor.
Çay-Simit
İlk kaydına 1593 senesine ait Üsküdar Şer-iye Sicilinde rastlanan o zamanki adıyla simid-i halka bugün kullanılan adıyla simit, İstanbul’un simge lezzetleri arasında yer alıyor. Tarihi Yarımada’dan Çengelköy’e kadar şehrin her köşesinde bulunan tezgâh ve fırınlarda satılan simit, günün her saati çay keyfine eşlik ediyor.
Balık-Ekmek
Galata Köprüsü’ne ulaşan taze balık kokularıyla Eminönü Balıkçıları, yerli ve yabancı turistlerin olduğu kadar İstanbulluların da dört mevsim uğrak mekânı.
Kestane
Kış aylarının vazgeçilmez yemişi kestane, İstanbul’un hemen her semtinde rastlayabileceğiniz bir lezzet. Bir sokak lezzeti olarak seyyar kestaneciler, özellikle turistlerin ilgisini çekiyor.
Lokma Tatlısı
Ortadoğu’dan Balkanlar’a hemen her kültürde farklı bir isimle kendine yer edinmiş olan lokma tatlısı, geleneksel ve modern Türk Mutfağı’nın vazgeçilmez bir parçası.
Turşu
İster limonla ister sirkeyle kurulmuş olsun, Osmanlı Mutfağı’ndan günümüze pek çok çeşidiyle sofralara lezzet katan turşu.
Mısır
Dumanı üstünde bir lezzet, mısır. Haşlanmış ya da közde, tuzlu ya da sade: İstanbul’un hemen her meydanında bulunan tezgâhlarda süt mısır bulmak mümkün.
Tavuklu Pilav
Şehrin telaşına eşlik eden bir lezzet, Nohutlu Pilav. Özellikle Unkapanı semti ile özdeşleşen bu yemek, tercihe göre turşu ile tüketildiğinde bir lezzet şöleni sunuyor.
(1)Artun Ünsal, 2012, “Geçmişten Günümüze İstanbul’un Lokantaları”, Şehir ve Kültür: İstanbul, Profil Yayıncılık, İstanbul, s.403.
