İstanbul’un Semtleri: Duvar Resimleriyle Yeldeğirmeni
Son dönemlerde meydana gelen değişimle birlikte modern kafelere ev sahipliği yapan, eski apartman yerleşimlerinin hala ayakta olduğu ve binaların duvarlarını mural denilen duvar resimlerinin süslediği Yeldeğirmeni, henüz keşfetmemiş olanları bekliyor.
Yeldeğirmeni, Haydarpaşa Gar’ından başlayarak Söğütlüçeşme metrobüs durağına kadar uzanan Rasimpaşa Mahallesi’nin içinde kalıyor.
İstanbul’un ilk apartman yerleşiminin görüldüğü semtlerden biri olan Yeldeğirmeni adını 1. Abdülhamid tarafından İstanbul’un un ihtiyacını karşılanması için yaptırılan dört tane yel değirmeninden alıyor. Semte adını veren yel değirmenleri ise günümüzde semt içerisinde mevcut bulunmuyor.
Yeldeğirmeni semtini gezmeye Kadıköy rıhtımdan başlayabilirsiniz. Beşiktaş vapur iskelesinde indiğinizde sol tarafa doğru yürüyüp otobüs duraklarını geçtiğinizde karşınıza çıkan; Eminönü- Karaköy vapur iskelesinde indiğinizde ise tam karşınızda yer alan ışıklardan karşıya geçmelisiniz.
Karşıya geçtikten sonra Reşit Efendi Sokağı’na saptığınızda Treze’nin yaptığı mural sizi karşılayacak. Buradan Teyyareci Sami Sokağı’na doğru devam ettiğinizde karşınıza Alman sanatçı Dome’un yaptığı mural çıkacak.
Teyyareci Sami Sokak’tan, Misak-ı Milliye Sokağı’na devam ettiğinizde Amose’un yaptığı “Family” muralı; sol tarafınıza baktığınızda ise Lonal’ın muralını göreceksiniz. Misak-ı Milli Sokağı’nı takip edip ilk sağa döndüğünüzde ise Bambino’nun “Pixel Pancho” isimli muralını göreceksiniz.
Reşit Efendi Sokağı’nı takip ettiğinizde The Writer Material Crew adlı mural karşınıza gelecek. Muralı gördükten sonra geriye dönüp Nakil Sokak’ta yürüdüğünüzde Fintan Magee tarafından yapılan muralı göreceksiniz. Nakil Sokak boyunca devam ettiğinizde ise karşınıza içeride Türkiye’ye ait çeşitli gazozları bulabileceğiniz Yeldeğirmeni Gazozcusu karşınıza çıkacak.
Gazozcunun bulunduğu Recaizade Sokağına devam edip; Talimhane sokağının sonuna doğru yürüdüğünüzde ise Alex Maaksiov’un muralını; Sepe ve Chazme’nin birlikte yaptığı “İstanbul” muralını ve Mariusz Waras’ın 2014 yılında yapılan dünyanın en iyi 20 muralı arasında gösterilen “City” muralını göreceksiniz.
Binaları süsleyen muralları gezip fotoğrafladıktan sonra Talimhane Sokağı'nın sonundan geriye dönerek Misak-ı Milli Sokağı'na saparak sağa doğru çıktığınızda Yeldeğirmeni tabelalarını göreceksiniz.
Recaizade Sokağı’nı bitirdikten sonra Yeldeğirmeni’nin en önemli yeri olan Karakolhane Caddesi’ne çıkacaksınız. Cadde boyunca şirin ve modern pek çok kafe ve dükkân göreceksiniz. Ayrıca sokak üzerinde tarihi binalara da denk geleceksiniz. Karşınıza çıkan ilk binalardan biri günümüzde adı “Tevfik Tura Apartmanı” olan bir Ermeni apartmanı olan “Demirciyan”.
Karakolhane Caddesi üzerinde bulunan her bir sokağın köşesinden Yeldeğirmeni’nin hareketli yaşamını görüntüleyebilirsiniz. Karakolhane Caddesi’nde ilerlerken sağ tarafınızda 1961 yılında yapılan Ayios Yorgios Rum Ortodoks Kilisesi’ni göreceksiniz. Yapım tarihi itibariyle Türkiye’de en son yapılan kilise olarak biliniyor.
Cadde boyunca ara sokaklarda herkese hitap eden, keyifli vakit geçirebileceğiniz kahve dükkânları ve yemek alanları da mevcut.
Cadde üzerinde sol tarafta göreceğiniz İskele Sokağı’na saptığınızda karşınıza 1895 yılında Fransız Assomption cemaati tarafından kurulan Saint Euphemie Ortaokulu ve ortaokul için kurulan Eglise Notre Dame Du Rosaire Kilisesi’ni göreceksiniz. Günümüzde kilise, konser ve film gösterimi gibi pek çok etkinliğin yapıldığı Yeldeğirmeni Sanat Merkezi olarak; ortaokul ise Kemal Atatürk Anadolu Lisesi olarak kullanılıyor.
Bulunduğunuz noktada arkanıza döndüğünüzde ise sol tarafınızda ilk Türk Apartmanı olarak bilinen mütareke yıllarının tanınmış doktorlarından dermatolog Dr. Celal Muhtar’ın yaptırdığı Celal Muhtar Apartmanı’nı; sağ tarafınızda bir Yahudi apartmanı olan Ankara Apartmanı’nı göreceksiniz.
İskele sokakta ilerlediğinizde karşınıza son zamanların sevilen dizilerinden Poyraz Karayel’in çekimlerinin yapıldığı binayı görebilirsiniz. Bu meşhur binanın biraz ilerisinde ise Haydarpaşa Garı’nın inşasına başlandığı yıllarda, inşa edilen yüksek apartmanlardan biri olan Gar’ı inşa etmeye gelen İtalyan mühendislerin, kendilerine yaşam mekânı olarak yaptıkları Valpreda Apartmanı (İtalyan Apartmanı)’nı göreceksiniz.
Valpreda Apartmanı’nın bulunduğu diğer bir sokak olan Akif Bey Sokağı’nı takip edip; Macit Erbulak Sokağı’na ulaştığınızda sağ tarafa doğru devam ederseniz Şilili sanatçı Intı’nin muralı karşınıza çıkacak. Muralı fotoğrafladıktan sonra Macit Erbulak Sokağı’nı takip ederek 1970 yılından beri açık olan çeşitli un ve hamur işlerinin satıldığı Tarihi Yeldeğirmeni Simit Fırını’ndan yanınıza aperatif yiyecekler alabilirsiniz.
Fırını geçince Güney Afrikalı ressam Freddy Sam’in “In Dreams” adlı muralını ve Haydarpaşa Garı inşasında çalışan Alman mühendis ve mimarların kendilerine lojman olarak yaptıkları Sünget Apartmanı’nı göreceksiniz.
Macit Erbulak Sokağını bitirip sol tarafa Kır Kahvesi Sokağı’na döndüğünüzde Alman Sanatçı Grubu Captain Borderline’nın üyeleri Dabtar & Shanti’nin ve Arlin Graff’ın yaptığı muralı görüp fotoğraflayabilirsiniz.
Muralların fotoğrafını çektikten sonra geriye yürüdüğünüzde 1835’de mescit olarak inşa edilen ve 1905’te camiye dönüştürülen Rasimpaşa Camisi karşınıza çıkacak. Yürümeye devam ettiğinizde ise gördüğünüz Yeldeğirmeni Kurukahvecisi’nde soluklanıp bir Türk kahvesi içebilirsiniz.
Kurukahveciden sonra sol tarafa doğru devam ettiğinizde karşınıza çıkan köprüye ilerlemeden önce sağ tarafta kalan Uzun Hafız Sokağı’na doğru ilerlediğinizde Kadıköy’ün Oyuncak Evi’ni görüp fotoğraflayabilirsiniz.
Buradan geriye yürüyüp Uzun Hafız Sokağı’nın bitiminde yer alan köprüyü geçerek tarihi, birbirinden renkli çiçeklerin bulunduğu Yeldeğirmeni evlerinin yan yana dizildiği Ayrılık Çeşme sokağında ağaçların altında yürüyüş yapabilirsiniz. Sokağın bitiminde Ayrılık Çeşmesi bulunuyor. Eskiden Bağdat seferine çıkan insanların buradan uğurlanması ve uğurlayan kişilerin de buradan ayrılmaları sebebiyle çeşmeye bu ad verilmiş.
Buradan sonra yürüyerek Haydarpaşa Garı’na ve rıhtıma geri dönebilir ya da Marmaray ve toplu taşıma araçlarını kullanarak farklı noktalara gidebilirsiniz.
