İstanbul’un Semtleri: Beşiktaş
İstanbul’un en eski ve tarihi semtlerinden biri olan Beşiktaş, pek çok saray, köşk, park ve korularla sizi tarihi, kültürel ve turistik bir geziye çıkarıyor.
Semtin adının eskiden “Taş Beşik” anlamına gelen “Kune Petro” olduğu bilinirken; daha sonradan Barbaros Hayrettin Paşa’nın gemilerini bağlamak için bu sahile beş tane direk diktiği, bu nedenle buraya "beş-taş" adının verildiği, zamanla bu kelimenin değişikliğe uğrayarak "beşik-taş" olduğu rivayet ediliyor.[1]
Bizans döneminde, Beşiktaş kent (sur) dışı bir yer olduğu için, yönetsel bir statüye sahip değildi. 16. yüzyılda İstanbul sur dışına taşıp, Galata, Üsküdar ve İstanbul Boğazı’nın iki kıyısı boyunca yeni yerleşmelerle büyük bir metropol haline gelince, kent yönetimi de bu gelişmeye koşut biçimde düzenlendi.
Geleneksel olarak bir Osmanlı kentinde yargı yetkisi yanında yönetsel görevleri de olan tek bir kadı bulunurdu. Ama İstanbul'da tek kadı'nın böyle bir yükü taşıyamayacağı görülerek kent İstanbul (suriçi) ve Bilâd-ı Selâse (üç belde) adı verilen bölgelere ayrıldı. Bilâd-ı Selâse’yi oluşturan Eyüp, Üsküdar ve Galata’ya ayrı birer kadı atandı. Beşiktaş da kentin Kâğıthane’den Rumelikavağı’na kadar uzanan Rumeli yakasının yöneticiliğini üstlenen Galata Kadılığı’na bağlandı. 1930’da Beyoğlu'ndan ayrılarak ilçe statüsü kazanan Beşiktaş, şu anda 23 mahalleye sahip. [2]
Eminönü ve Karaköy’den otobüslere binerek; Üsküdar ve Kadıköy’den motorla; Kadıköy’den ayrıca vapurla ulaşabileceğiniz Beşiktaş’ta görmeniz gereken yerler arasında ilk olarak Beşiktaş Meydanı yer alıyor. Barbaros Hayrettin Paşa Türbesi ve heykelinin yer aldığı meydanın karşısında Atatürk-Cumhuriyet-Demokrasi Anıtı yer alıyor.
Anıtın çaprazında ise Mimar Sinan tarafından Kaptanıderyâ Sinan Paşa adına 1555-1556 yılında yaptığı Sinan Paşa Külliyesi yer alıyor. Külliyenin içinde ise Sinan Paşa Camii ve Medresesi görülebilir.[3]
Beşiktaş’tan Kabataş yönüne doğru ilerlediğinizde 1897 yılında, II. Abdülhamit’in izni, Bahriye Nazırı Bozcaadalı Hasan Hüsnü Paşa’nın emirleri doğrultusunda “Müze ve Kütüphane İdaresi” adıyla kurulan ve 1961 yılında Beşiktaş’taki bugünkü yerine taşınan Deniz Müzesi ve Arşivi Müdürlüğü’nü gezebilirsiniz.[4]
Deniz Müzesi’nin ilerisinde ise 19. yüzyıl Osmanlı saraylarında gündelik yaşamda kullanılmış olan objelerin sergilendiği Saray Koleksiyonları Müzesi’ni ve içerisinde Türk ve Saray ressamlarının eserlerini görebileceğiniz Resim Müzesi’ni gezebilirsiniz.[5]
Bu müzelerin ardından her iki yanını kavak ağaçlarının kapladığı yolu yürümeye devam ettiğinizde Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün, 1927'den vefat ettiği 10 Kasım 1938 tarihine kadar İstanbul’daki çalışmalarında kullandığı Dolmabahçe Sarayı’nı göreceksiniz.
Osmanlı padişahı Sultan Abdülmecid (1839-1861) tarafından yaptırılan ve 7 Haziran 1856 tarihinde kullanıma açılan Dolmabahçe Sarayı, 1984 yılından itibaren “müze-saray” olarak kullanılmaya başlandı.[6] Dolmabahçe Sarayı’na giriş yapmadan önce 2004 yılında, Milli Saraylar Saat Koleksiyonu’na ait saatlerin sergilendiği bir müze olarak açılan Dolmabahçe Saat Müzesi’ni de gezebilirsiniz.[7]
Müzenin dışında Bezmiâlem Vâlide Sultan’ın emriyle yapımına başlanmış, vefatı üzerine oğlu Sultan Abdülmecid tarafından tamamlanan Dolmabahçe Camii’ni ziyaret edebilirsiniz. Yapıldığında Bezmiâlem Vâlide Sultan adını taşıyan cami, Dolmabahçe Sarayı’nın Saat Kulesi yönündeki avlu kapısının tam karşısına düştüğü için yapıldığı günden beri Dolmabahçe Camii adıyla anıldı ve literatüre de bu şekilde geçti.[8]
Kabataş’tan Beşiktaş yönüne doğru yol boyunca Atatürk’ün tablolarını seyrederek yürüdüğünüzde sol tarafta Akaretler’in tarihi binalarını ve yokuşu çıktığınızda Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün annesinin, kız kardeşinin ve manevi oğlunun ikamet ettiği, günümüzde müze olan Mustafa Kemal Müzesi'ni gezebilirsiniz.[9]
Beşiktaş’ın ara sokaklarında yürüdüğünüz zaman alışveriş yapabileceğiniz pek çok iş merkezi, yemek yiyebileceğiniz kafeler, dinlenebileceğiniz parklar bulunuyor. Parklardan bir tanesi, içinde Türkiye’nin önemli bilim insanlarının heykellerini görebileceğiniz Abbasağa Parkı'dır. Bu parkın Barbaros Bulvarı çıkışı boyunca ilerleyip karşıya geçtiğinizde ise Yahya Kemal Parkı'nı görebilirsiniz.
Gezebileceğiniz bir diğer nokta ise Sultan Abdülmecid döneminde Ihlamur Mesiresi’nin bulunduğu alana yapılan Ihlamur Kasırları.[10] Beşiktaş'tan Ortaköy yönüne doğru devam ettiğinizde ise Çırağan Sarayı'nı görebilir, Türk İtfaiyecilik tarihini öğrenebileceğiniz İtfaiye Müzesi'ni gezebilirsiniz.[11]
Yeşillerle dolu alanlarda yürüyüp, dinlenebileceğiniz ve yemek yiyebileceğiniz Yıldız Korusu'nda da vakit geçirebilirsiniz. Bu noktadan Ortaköy, Arnavutköy ve Bebek yönüne devam ederek Beşiktaş semtini gezmeye devam edebilirsiniz.
